Á 38. þingi Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór í síðustu viku var samþykkt samhljóða að færa Kvennaathvarfinu á Akureyri kr. 500.000 til starfseminnar. Hvatning til sveitarfélaga Sveitarfélögin á Norðurlandi eystra voru um leið hvött til að tryggja samtökunum öruggt húsnæði sem mætir þörfum þeirra. Það á enginn að þurfa að efast um mikilvægi starfsemi kvennaathvarfsins og brýna nauðsyn þess að tryggja aðgengi að þjónustu þess. Starfssvæði Alþýðusamband Norðurlands er Norðurland og er hlutverk þess að vinna að alhliða hagsmunum aðildarfélaga og félagsmanna þeirra. Aðildafélög Alþýðusambands Norðurlands eru eftirtalin ellefu stéttarfélög: Aldan, stéttarfélag Eining-Iðja Byggiðn, Félag byggingamanna Félag málmiðnaðarmanna Akureyri Félag verslunar og skrifstofufólks Akureyri og nágrenni Framsýn, stéttarfélag Samstaða Sjómannafélag Eyjafjarðar Sjómannafélag Ólafsfjarðar Verkalýðsfélag Þórshafnar Þingiðn
Á 38. þingi Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór á Illugastöðum í Fnjóskadal 3. og 4. október 2024 var samþykkt samhljóða eftirfarandi ályktun um heilbrigðismál. Ályktun um heilbrigðismál 38. þing Alþýðusambands Norðurlands krefst þess að stjórnvöld tryggi jafnt aðgengi að heilbrigðisþjónustu fyrir alla landsmenn, óháð búsetu, aldri eða efnahag. Hver vill ekki hafa aðgengi að lækni og öðru heilbrigðisstarfsfólki í sinni heimabyggð? Öflug heilbrigðisþjónusta eru sjálfsögð mannréttindi. Stjórnvöld hafa lengi talað fyrir hagræðingu í heilbrigðiskerfinu en þar hafa hljóð og mynd ekki farið saman. Hagræðingartillögur stjórnvalda hafa miðast við að draga úr útgjöldum ríkissjóðs við almenna heilbrigðisþjónustu á kostnað almennings í landinu. Áhrifin sjást einna best á landsbyggðinni þar sem dregið hefur verið markvisst úr sérfræðiþjónustu og skurðstofum sem og fæðingardeildum lokað og læknaskortur er viðvarandi á svæðum utan höfuðborgarsvæðisins. Afleiðingarnar eru að sjúklingar og aðstandendur þeirra þurfa að ferðast langar vegalengdir, oft við erfiðar aðstæður, með óheyrilegum kostnaði og óþægindum. Þetta á ekki síst við um barnshafandi konur og fjölskyldur þeirra sem í mörgum tilfellum þurfa að flytjast búferlum milli landshluta þar sem sérhæfð fæðingaraðstoð er ekki til staðar nema á fáeinum stöðum á landinu. Slík staða er einfaldlega ekki boðleg. Hagræðing og aukin samþjöppun heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni má ekki felast í því að kostnaður sé færður yfir á sjúklinga, aðstandendur og stéttarfélög meðan ríkið losar sig undan ábyrgð. Að mati AN kemur ekkert annað til greina en að bæta úr þessari stöðu, enda markmið laga um heilbrigðisþjónustu að allir landsmenn eigi kost á fullkomnustu þjónustu sem á hverjum tíma eru tök á að veita til verndar andlegu, líkamlegu og félagslegu heilbrigði. Á sama tíma og heilbrigðiskerfið er vanfjármagnað stendur þjóðin frammi fyrir stórum áskorunum í heilbrigðismálum. Lífaldur lengist, lýðheilsuvandamál breytast, vaxandi þörf er á öflugri geðheilbrigðisþjónustu, sálfræðiþjónustu og forvörnum. Þá kallar breytt samsetning íbúa með fjölgun innflytjenda og vaxandi ferðamannastraumur á nýja nálgun í þjónustu. Forgangsraða þarf opinberu fé til að tryggja að heilbrigðiskerfið standi undir þessum áskorunum. 38. þing Alþýðusamband Norðurlands krefst þess að stjórnvöld fylgi eftir markmiðum laga um heilbrigðisþjónustu og bæti þegar í stað aðgengi allra þegna landsins að viðunandi heilbrigðisþjónustu og tryggi þannig jafnan aðgang að heilsugæslu, sérfræðingum, hjúkrunarheimilum og nauðsynlegum lyfjum í heimabyggð. Til dæmis með því að auka verulega rekstrarfé til Sjúkrahússins á Akureyri og annarra heilbrigðis- og hjúkrunarheimila á Norðurlandi. Auk þess verði greiðsluþátttökukerfið endurskoðað, þar með talið kostnaður sjúklinga og aðstandenda, vegna vinnutaps, ferðalaga og dvalar í takt við útgjöld þeirra á hverjum tíma. Alþýðusamband Norðurlands er reiðubúið til að koma að þessari vinnu með stjórnvöldum, enda um mikilvægt hagsmunamál að ræða fyrir félagsfólk, ekki síst í hinum dreifðu byggðum landsins.
82 fulltrúar, frá öllum stéttarfélögum á Norðurlandi sátu 38. þing Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór á Illugastöðum í Fnjóskadal 3. og 4. október 2024. Á þinginu var samþykkt ályktun um heilbrigðismál og einnig var samþykkt að færa Kvennaathvarfinu á Akureyri kr. 500.000 til starfseminnar og voru sveitarfélögin á Norðurlandi Eystra um leið hvött til að tryggja samtökunum öruggt húsnæði sem mætir þörfum þeirra. Það á enginn að þurfa að efast um mikilvægi starfsemi kvennaathvarfsins og brýna nauðsyn þess að tryggja aðgengi að þjónustu þess. Fjölmargir gestir mættu á þingið og voru með fjölbreytt erindi. Gréta Bergrún Jóhannesdóttir, doktor í Félagsfræði við UNAK, var með fyrirlestur sem bar nafnið Slúður sem félagslegt vald og stjórnun. Steinunn Stefánsdóttir, frá Starfsleikni ehf., var með erindið Að setja mörk. Jón Gunnar Þórðarson, frá Bara Tala ehf., var með erindið Íslenska annað tungumál, bara tala. Róbert Farestveit, Sviðsstjóri Hagfræði- og greiningasviðs ASÍ, fór yfir stöðuna í samfélaginu núna haustið 2024. Í lok fyrr dags flutti Finnbjörn Hermannsson, forseti ASÍ, mjög gott erindi um verkalýðshreyfinguna í heild sinni og samspil verkalýðshreyfingarinnar, ríkis og sveitarfélaga. Ingunn Helga Bjarnadóttir, verkefnastjóri og ráðgjafi hjá SÍMEY, hóf seinni daginn þegar fjallað var um ókeypis námskeið fyrir félagsmenn hjá Símenntunarmiðstöðvunum á svæðinu. Björn Snæbjörnsson, formaður kjaranefndar félags eldri borgara á Íslandi, var næstur í pontu með erindið Er líf eftir vinnumarkaðinn, hvað tekur við? Síðasti erindið á þinginu flutti Atli Einarsson, framkvæmdastjóri Vilko ehf., en það bar nafnið Við viljum Vilko! - landslag matvælaframleiðenda á landsbyggðinni Áður en kosningar fóru fram var farið yfir og samþykktir ársreikningar AN fyrir árin 2022 og 2023 og fjárhagsáætlun fyrir árin 2024 og 2025. Ný stjórn AN Tillaga kjörnefndar um nýja stjórn Alþýðusambands Norðurlands árin 2024-2026 var samþykkt samhljóða. Ósk Helgadóttir, frá Framsýn, var kjörin nýr formaður AN til næstu tveggja ára. Með henni í stjórn eru Jóhannes Jakobsson, frá Byggiðn, sem er varaformaður stjórnar, og Vigdís Edda Guðbrandsdóttir, frá Samstöðu, sem er ritari stjórnar. Varamenn í stjórn eru, Aneta Potrykus, frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar, Atli Hjartarsson, frá Öldunni stéttarfélagi, og Eydís Bjarnadóttir, frá FVSA. Einnig voru kjörnir tveir skoðunarmenn reikninga til tveggja ára; Rósfríð Kristín Áslaugsdóttir, frá Einingu-Iðju, og Stefanía Árdís Árnadóttir, frá FVSA. Arna Dröfn Björnsdóttir, frá Öldunni stéttarfélagi, var kjörin varamaður þeirra.
Dagana 3. og 4. október 2024 verður 38. þing Alþýðusambands Norðurlands (AN) haldið á Illugastöðum í Fnjóskadal. Þing AN skal halda annað hvert ár. Fulltrúar á AN þingi eru 100 sem skiptast á milli aðildarfélaga eftir fjölda félagsmanna skv. skýrslu til ASÍ um félagsmenn frá árinu á undan. Öll félög eiga rétt á að senda að lágmarki tvo fulltrúa.
77 fulltrúar, frá öllum stéttarfélögum á Norðurlandi sátu 37. þing Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór á Illugastöðum í Fnjóskadal 29. og 30. september 2022. Þingið var í fyrsta sinn pappírslaust og tókst það í alla staði mjög vel. Fjölmargir gestir mættu á þingið og voru með erindi. Helga Þyri Bragadóttir, verkefnastjóri og ráðgjafi hjá VIRK í Eyjafirði, fjallaði um VIRK starfsendurhæfingarsjóð og starfsemi hans. Ellen Jónína Sæmundsdóttir, forstöðumaður Vinnumálastofnunar á Norðurlandi eystra og Austurlandi, fjallaði um Vinnumálastofnun – stöðu og framtíðarsýn. Ágúst Torfi Hauksson, forstjóri Kjarnafæðis Norðlenska ehf., fjallaði um stöðu og framtíð í kjötvinnslu á Íslandi. Björn Traustason, framkvæmdastjóri Bjargs íbúðafélags, sagði frá félaginu og hvað væri á döfinni hjá þeim. Jóna Finndís Jónsdóttir, forstöðumaður réttindasviðs Stapa, fjallaði um lífeyrismál. Þá sögðu fjórir trúnaðarmenn frá starfi trúnaðarmannsins og viðhorfinu til þess. Þetta voru þær Elsa Hrönn Gray Auðunsdóttir og Sigríður Þórunn Jósepsdóttir, sem eru í Einingu-Iðju, Sirrý Laxdal, sem er í FVSA og Guðmunda Steina Jósefsdóttir, sem er í Framsýn. Í lok fyrri dags var unnið í hópum þar sem fjallað var um samvinnu og samstarf Alþýðusambands Norðurlands við Orlofsbyggðina á Illugastöðum. Í upphafi vinnunnar fjallaði Trausti Jörundarson, formaður Sjómannafélags Eyjafjarðar, aðeins um samvinnuna og samskiptin. Bergþóra Hrönn Guðjónsdóttir og Guðrún Edda Baldursdóttir, frá ASÍ, stjórnuðu vinnunni sem var með þjóðfundarfyrirkomulagi. Niðurstöður hópavinnu og atkvæðagreiðslu um hana voru kynntar að morgni föstudagsins. Ný stjórn AN Anna Júlíusdóttir, frá Einingu-Iðju, var kjörin nýr formaður AN til næstu tveggja ára. Með henni í stjórn eru Aneta Potrykus, frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar, sem er varaformaður stjórnar og Atli Hjartarsson, frá Öldunni stéttarfélagi, sem er ritari stjórnar. Varamenn í stjórn eru Vigdís Edda Guðbrandsdóttir, frá Samstöðu, Guðný Grímsdóttir, frá Framsýn, og Trausti Jörundarson, frá Sjómannafélagi Eyjafjarðar.
74 fulltrúar, frá öllum stéttarfélögum á Norðurlandi sátu 36. þing Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór á Illugastöðum í Fnjóskadal 27. og 28. september 2019. Þingið tókst í alla staði mjög vel og var ein ályktun um lífeyrismál samþykkt samhljóða á þinginu. Fjölmargir gestir mættu á þingið og voru með erindi. Gréta Bergrún Jóhannesdóttir, doktorsnemi við Háskólann á Akureyri, fjallaði um jafnréttisviðhorf og samfélagslegáhrif í minni byggðarlögum. Óðinn Elísson, hrl. hjá Fulltingi, fjallaði um muninn á slysatryggingum skv. kjarasamningi eða skaðatryggingum. Valdimar O. Hermannsson, sveitarstjóri á Blönduósi, fjallaði um gagnaver Borealis Data Center á Blönduósi. Finnur Birgisson, fulltrúi Gráa hersins, ræddi stöðu eldri fólks í þjóðfélaginu og fjallaði um fyrirhugaða málsókn Gráa hersins gegn íslenska ríkinu vegna tekjutenginga/skerðinga í lífeyriskerfinu. Drífa Snædal, forseti ASÍ, fjallaði um verkalýðsmál og leiddi umræðu inn í panel sem formenn stéttarfélaga á þinginu ásamt henni voru í. Ný stjórn AN Vigdís Edda Guðbrandsdóttir, frá Samstöðu, var kosin nýr formaður AN. Með henni í stjórn eru Anna Júlíusdóttir, frá Einingu-Iðju, sem er varaformaður stjórnar og Guðný Grímsdóttir, frá Framsýn, sem er ritari stjórnar. Varamenn í stjórn eru Bjarki Tryggvason, frá Öldunni – stéttarfélagi, Svala Sævarsdóttir, frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar, og Trausti Jörundarson, frá Sjómannafélagi Eyjafjarðar. Ályktun um lífeyrismál 36. þing Alþýðusambands Norðurlands krefst þess að samspil lífeyrissjóða launafólks og lífeyris almannatrygginga verði tekið til gagngerrar endurskoðunar. Liður í því gæti verið að hækka almenna frítekjumarkið. Núverandi fyrirkomulag almannatrygginga gengur allt of langt í að skerða greiðslur úr lífeyrissjóðum og afkoma margra eldri borgara er því enn óviðunandi þrátt fyrir áratuga söfnun lífeyrisréttinda. Lög um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða kveða á um að öllum beri að afla sér lífeyrisréttinda með því að greiða ákveðinn hluta launa í lífeyrissjóði. Þegar að lífeyristöku kemur, er sparnaður launafólks notaður til að skerða greiðslur almannatrygginga til lífeyrisþega um hátt í 45% af greiðslunni frá lífeyrissjóðum. Að teknu tilliti til skattgreiðslna, fær lífeyrisþegi með 100.000 kr. á mánuði frá lífeyrissjóðnum um 35% í sinn hlut. Fái viðkomandi 400.000 kr. á mánuði lækkar hlutfallið í 28%.1 Ávinningurinn af sparnaðinum, sem tryggja átti áhyggjulaust ævikvöld, rennur þess í stað að stærstum hluta í ríkissjóð. 36. þing AN lítur svo á að núverandi fyrirkomulag sé komið í ógöngur og krefst þess að dregið verði stórlega úr skerðingum lífeyris almannatrygginga vegna útgreiðslna úr lífeyrissjóðum. Vegna þessa efast launafólk um gagnsemi þess að greiða verulegan hluta launa sinna i lífeyrissjóð til að tryggja framfærslu sína á efri árum. Þingið telur brýnt að launafólk njóti ávöxtunar af sparnaði sínum í samræmi við upphafleg markmið lífeyrissjóðakerfisins. 1 Skerðingarhlutföll eru fengin með því að bera saman tölur frá reiknivél TR. Miðað er við einstakling sem býr einn.
Tæplega 90 fulltrúar, frá öllum stéttarfélögum á Norðurlandi sátu 35. þing Alþýðusambands Norðurlands sem fram fór á Illugastöðum í Fnjóskadal dagana 29. og 30. september 2017. Þingið tókst í alla staði mjög vel. Skipað var í fjóra vinnuhópa þar sem fjallað var um vinnumarkaðsmál, menntamál, jafnréttismál og velferðarmál. Fjórar ályktanir voru samþykktar samhljóða á þinginu og má lesa þær hér fyrir neðan. Fjölmargir gestir mættu á þingið og voru með erindi. Róbert Farestveit, hagfræðingur hjá ASÍ, fjallaði um vinnumarkaðinn í fortíð, nútið og framtíð og um fækkun starfa og menntaþörf. Andri Már Helgason, frá Advania, fjallaði um raunheima tækninnar. Valgeir Magnússon, framkæmdastjóri SÍMEY, fjallaði um mikilvægi menntunar á vinnumarkaði. Halldór Oddsson, lögfræðingur hjá ASÍ, fjallaði um hlutverk og gildi kjarasamninga á breyttum vinnumarkaði. Tryggvi Hallgrímsson, frá Jafnréttisstofu, fjallaði um kvennastörf og karlastörf og velti fyrir sér spurningunni er jafnrétti til staðar á vinnumarkaði í dag. Fjórir ungir Þingeyskir og Eyfirskir þingfulltrúar ræddu um framtíðarsýn ungs fólks til stéttarfélaga. Að lokum flutti Hákon Hákonarson, fyrrum formaður FMA, stutta samantekt um sögu Alþýðusambands Norðurlands, en sambandið varð 70 ára fyrr á árinu. Nýr formaður AN var kosinn Bóas Jónasson, frá Félagi málmiðnaðarmanna Akureyri. Með honum í stjórn eru Ósk Helgadóttir, frá Framsýn – stéttarfélagi, og Vigdís Þorgeirsdóttir frá Samstöðu. Varamenn í stjórn eru Anna Júlíusdóttir, frá Einingu-Iðju, Sigríður Jóhannesdóttir, frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar, og Bjarki Tryggvason, frá Öldunni – stéttarfélagi Ályktun um jafnréttismál 35.þing Alþýðusambands Norðurlands lýsir áhyggjum yfir hægfara þróun í jafnréttismálum. Alþýðusamband Norðurlands telur brýna þörf á eftirfarandi aðgerðum: Lögum um jafnlaunavottun í fyrirtækjum verði framfylgt Störf verði metin til jafns óháð kyni Markvisst átak verði sett af stað til að stuðla að hugarfarsbreytingu hjá báðum kynjum, m.a. með fræðslu og kynningarefni Stórtækt átak verði gert í dagvistunarmálum Ályktun um menntamál 35. þing Alþýðusambands Norðurlands ályktar að allir skuli eiga jafnan rétt til náms. Menntun við hæfi allra skuli vera gjaldfrjáls. Aukið fjármagn verði sett í málaflokkinn. Þing AN telur: Að koma þurfi í veg fyrir íþyngjandi kostnað við öflun menntunar t.d. vegna búsetu. Að ákveðnir hópar glími við óviðunandi valkosti í samgöngum og fjarskiptum sem komi í veg fyrir öflun menntunar. Að auka þurfi fjölbreytni í námsframboði í heimabyggð og leggja aukna áherslu á sköpun og rökhugsun. Að tryggja þurfi að fólk geti snúið aftur til náms á fullorðinsárum. Að efla þurfi símenntunarstöðvar og auka möguleika á fjarnámi. Að greina þurfi menntunar- og færniþörf á vinnumarkaði til framtíðar og að menntun taki mið af því. Ályktun um vinnumarkaðsmál Að tryggja stöðugleika er grundvöllur fyrir auknum kaupmætti. Að taka húsnæðiskostnað út úr neysluvísitölu. Að sýna samstöðu allra samtaka launafólks í landinu. Að endurskoða starfsreglur og lög sem gilda um kjararáð. Ályktun um velferðarmál 35. þing Alþýðusambands Norðurlands lýsir yfir þungum áhyggjum yfir stöðu velferðarmála í fjórðungnum. Aukin fátækt og vaxandi misskipting leiðir af sér slæmt samfélag sem brýtur í bága við grunngildi norræns velferðarsamfélags. Þingið krefst eftirfarandi aðgerða í baráttunni fyrir betri velferð og bættu samfélagi: Góð heilbrigðisþjónusta á Norðurlandi fyrir alla óháð búsetu og efnahag. Heilbrigðisþjónusta verði gjaldfrjáls og öllum aðgengileg. Bæta þarf verulega geðheilbrigðisþjónustu og stuðning við aðstandendur langveikra. Sveitarfélög í fjórðungnum beiti sér fyrir því að greiða götu almennra leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni, til að auka aðgang allra að mannsæmandi íbúðarhúsnæði. Húsnæði er mannréttindi ekki forréttindi! Tekjutengingar í lífeyriskerfinu verði afnumdar.